<881.
Aalst, 22 December.
Fr. 4-00
N
N» 78.
Fr. 4-75
¥00R VRIJHEID WAARHEIDEN RECHT.
Liberale Federatie.
's jaars voor de stad.
aait kondigingen
15 O""1 den drukregel
r siiag25®-
VOORUIT
verschijnt wekelijks
den Donderdag
in den namiddag.
's jaars vor heel het
land.
Re abonnementsprijs
is voorop betaalbaar
De aankondigingen
verzoekt men uiterlijkt
des Woensdags voor
6 uren namiddag te
zenden.
Compagnie Générale dePublicité Etrangère G. L. Daube et C". Paris*, Londres, Frankfort s. M., Berlin, Vienne, Zurich etc.
DE GODSDIENSTLES IN HET LA
GER EN IN IIKT MIDDELBAAR ON
DERWIJS.
Herhaalde malen hebben wij reeds
de gelegenheid gehad de ongerjimd-
heden en tegenstrijdigheden te doen
uitschijnen welke de tegenwoordige
handelwijze onzer Belgische geeste
lijkheid kenschetsen.
Een nieuw geval stelt die ongerijmd
heid alweer in het klare daglicht.
JNogmaal zijn het officeele stukken
welke ons ten be»\ijze dienen Moni-
teur van verleden zondag bevat twee
koninklijke besluiten door de welke
de aanneming goedgekeurd wordt van
twee priesters, voorgesteld door den
bisschop van Doornijk om het Gods
dienstig onderwijs te geven in de
staatsmiddelbare scholen van Beau
mont. en Thuin.
De wet op het jager onderwijs van
4879 stelt in elke gemeenteschool een
lokaal ten dienste der geestelijkheid
om er het godsdienstig onderwijs te
gaan geven. Zij laat dus de volle vrij
heid aan de bedienaars des eeredien
sten hun ambt van geloofsleeraars te
vervulen bij de jonge schoolknapen.
De wet op het lager onderwijs wei-
te sedert 1859 toegepastgeweest is
noodigt de geestelijkheid uit het gods
dienstig onderwijs in de middelbare
scholen ie gaan geven. Die bepaling is
in de laatste herziene wet behonden
om de reden der verklaring van het
gouvernement dat het verzekeren van
een lokaal voor het geven der gods-
dienslessen in de lagere scholen over
eenkwam met de uitnoodiging der
geestelijkheid in de middelbare scho
len. Er is dus geen verschil van grond-
begin tusschen de beide wetten voor
wat het godsdienstig onderwijs bs-
Wij deelen hieronder de belangrij
ke en belangwekkende redevoering
mede, door den heer Ed. Pecber op
de algemeene zitting der Liberale Fe
deratie uitgesproken.
Die redevoering wordt reeds door
heel de klerikale drukpers op de he
vigste wijze aangerand. M. Pecher
moet haar dan wel diep in 't hart ge
troffen en den politieken toestand des
lands goed afgeschilderd en blootge
legd hebben.
De Dien Public en de Courtier de
Bruxelles noemen hem, als hadden
zij malkaar afgesproken, Z. M. Pecher
I, en zijne redevoering eene troon
rede.
Eene t oonrede geestig gevon
den, niet waar
Ongelukkig voor de klerikale druk
pers komt dat niet van haar dat komt
van de Etoilc Beigedie veertien da
gen geleden, dus meer op tijd gn
stond, dien naam gaf aan de synodale
allocutie van Mgr. Dechamps, die
hem zulk duchtig antwoord van M.
Pecher op den hals haalde, welke Z
Em, niet openbaarlijk durfde neder.
treft en nog tans benoemden de bis
schoppen priester als professors in
het middelbaar onderwijs, terwijl zij
de geestelijken verbieden de voet in
de lagere school te zetten.
De tegenstrijdighied is nog zoo veel
te sterker als men nagaat dat de Paus
de wet van 1850 op het middelbaar
onderwijs in geheim consinstorie ver
oordeeld en aangetoond heeft als
gevaarliik voor het behoud van den
waren godsdienst in België.
Zulke veroordeeling heeft hij over
de wet op het lager onderwijs niet
uitgesproken hij heeft zelfs de bel
gischekerkvoogden lotonderdanigheid
aangemaand en door zijne geestelijk
heid van Rome het voorheeld doen
geven van onderwerping aan de wet
welke het onderwijs aldaar onzijdig
maakt.
Hoe komt het toch dat onze kerk
voogden in het middelbaar onderwijs
toelaten wat, zij in het lager onderwijs
verbieden?l)ai zij als deugdrijk eu ver-
dienstig" aannemen het geven van de
godsdienst lessen in de middelbare
scholen, waar de leerlingen reeds
eenen zekeren ouderdom bekomen
hebben en allen reeds eenige jaren
hunne eerste communie gedaan heb
ben terwijl zij het geven van ditzelfde
onderwijs doemen in de lagere scho
len waar jongere knapen die meest al
hunne eerste communie niet gedaan
hebben en gevolgelijk dit onderwijs
meest noodig hebben, aanwezig zijn.
Het is onuitlegbaar Eene enkele
rede kan er gevonden worden om de
tegenstrijdigheid te verklaren en dit is
de gedkwestie.
Het geven van het godsdienstig on
derwijs wordt in de middelbare scho
len beter betaald.Daar geniet de prie
leggen.
Dit gezegd zijnde, ziehier nu de
redevoering door hem uitgesproken
en die weer oanleiding gaat geven tot
ven tot eenige dagen aanranding
Mijne IIeeren,
Bijna drij jaar en half geleden gaf
Belgie aan de wereld het voorbeeld
van een zeldzaam politiek doorzicht,
en van eene buitengewone voorzich
tigheid. Het land zag heï vaartuig
waarop zijne foriuin was geladen naai
de klippen ioopen en waarop het ging
lieslagen en verbrijzeld worden. In
tijds wist het nog liet vaartuig van
richting te doen veranderen.
lk zal niet zeggen dat de beman
ning aan boord onbekwaam was om
het vaartuig te besturen en nog min
der dat zij verraderlijk te werk ging,
maar het compas was ontrouw en
nooit wilde de manschap aan die on
trouw gelooven, Dat was het com
pas der priester regeering.
Belgie, hetwelk die regeering
wantrouwde en ongerust was, riep
de hulp in van andere mannen. Deze
hebben zich met eene zeldzame zelf
verloochening toegewijd aan het alge
meen welzijn en door met kracht het
ster, m< t dien curus gelast, een trak
tement als professor.
De kwestie van zeieer of van geluk
en zaligheid der kinderen.het redden
hunner schoonc en kostelijke ziel zou
dus op het achterplan staan De geld
kwestie zou de hoofdoorzaak zij.i de
drijfveer der liandelin jenonzer geeste
lijkheid. Wel wel
Meer dan eens is het overiggns
klaar bewezen dat de schoolstrijdgeen
ander doel heeft dan het bevoordeeli-
gen der geestelijke gestichten In een
woord gezegd, eenen geldwinkcl.
DE KLERIKALE PRIESTER, DE
POLITIEKE GEESTELIJKHEID,
DAARIS DE VIJAND.
Sedert lang wijzen wij gestadig op
de noodlottige gevolgen welke de be
moeiing der geestelijkheid in onze
politieke belangen met zich sleept.
Men zal het bekennen wij houden
de pijlijke gevolgen te doen uitschij
nen voor godsdienst en vaderland,
voortspruitende als eene natuurlijke
plaag uit de verwarring der bestuur
lijke en der religie belangen.
De priester is burger zooals gij en
ik. doch hij is noch min noch meer.
Velen willen dat niet verstaan en
kunnen deze eenvoudige» waarheid
niet begrijpen, omdat de politieke
priester, met opgezetten wille, gedu
rig en ten alle tijde de stoffelijke be
langen met de gewetenszaken ver-
wardt en vermengt.
Den dag van heden, als de priester
spreekt, onverschillig over wat, is het,
op gebiedende wijze. Hij vereisch: op
roer in handen nemen,hebben zij met
beleidhet v lartuig terug gebracht naar
vaarwater waar heil is te vinden.
De schipbreuk is ontweken,nu ploegt
het Staatsschip vreedzaam zijne vaart
naar de kusten van vooruitgang. Het
is dus waar wanneer men zegt, dat
liet land aan eene ramp is ontsnapt,
dank aan de bekwame en zich opof
ferende mannen in welke gij reeds
met erkentelijkheid de liberale minis
ters van 1881 zult begroet hebben.
De openbare zaak die vroeger het
voorwerp uitmaakte van onze pijnlijke
onrust, is vandaag omringd door be
zorgdheid en onze beste wenschen.
maar in eenen kring van opgeruimd
heid.
De politiek van het kabinet voert
in al zijne daden den indruk mede van
nationale fierheid.Zij heeft in aide tal
rijke gedeeltelijke vergadering hebben
plaats gehad, de schitterende goed
keuring van het land verworven. Zij
hëeft ons de uitstekende genegenheid
der vreemde volkeren verschaft.
In het al'geloopen jaar hebben de
bestuurlijke bezorgdheid en de wijs
beid der parlementaire meerderheid
nuttig de belangen der nationale zaak,
alles ootmoedige gehoorzaamheid,
want hij beweert ten onrechte altijd
te spreken in name van den gods
dienst. Bovendien gij zijt verplicht
op straffe van doodzonde nooit iets
of wat te lezen die zijne belachelijke
vereisenten zou tegenspreken daar
om is da klerikale priester opsteller
of ingever van zekere eerlooze gazet
ten die standvastig opgepropt zijn
met logen en lastertaal.
De klerikale priester, de politieke
geestelijkheid handelt bij hooger be
vel en zij is zelfs verblinde gehoor
zaamheid verschuldigdmen beoogt
over ganscli Belgie de oppermacht.
t Ministerie is niet onderworpen
aan den priesterlijken willekeur, aan
de klerikale verdrukking daarom
schandvlekt men dezer handelingen
zonder eenige uitlegging te dulden
alwie opmerkingen waagt, moet mee-
doogenloos gebroken en in den ban
geslagen worden.
Het is door de menigte den schrik
aan te jagen dat de klerikale dwinglan-
dij haar oogwit hoopt te bereiken', Dat
noemt men schaamteloos de burger
lijke rechten handhaven
De politieke priester bemoeit zich
met alles en wat valt er dus over zijne
beslissingen niet te onderhandelen,
zoomin als het over eenvoudige stad-
huiszaken betrekking heeft of het
openbaar onderwijs geldt.
üevalsche schijnheiligaards welke
onder de priesterlijke vleugelsscliui-
len zijn onfaalbaar verklaard. De kie
zers worden niet geroepen om de be
stuurlijke handelingen hunner raads-
heeren te beoordeelen de lastbeta-
lers mogen geene rekening eischen,
die de onze is gediend.
Het. openbaar onderwijs heeft
eene gelukkige verbetering ondergaan
door de wet van 15 Juni 1881. Het
getal onzer atheneums en middelbare
scholen is aanzienlijk verhoogd en een
belangrijke vooruitgang is verwezen
lijkt door de inrichting van het mid
delbaar onderwijs voor meisjes.
De wet van 1 Juli 1879, waardoor
het lager onderwijs wordt geregeld,
wordt uitgevoerd gelijkluidend met
het gevoelen der openbare meening.
In al de verlichte centrums omringt de
bevolking met innige deelneming de
scholen der volkskinderen.
Er blijven nochtans hinderpalen
te overkomen Het is eene ondankba-
t iak den slechten wil van een groot
getal gemeentebesturen te overwin
nen, die, in plaats de algeheele uitvoe
ring der nieuwe wet te vergemakkelij
ken, toegeven aan de schuldige inbla
zingen der geestelijkheid, door alle
soorten van moeilijkheden op te
wekken en door met haar te werken
oip volk te houden in de duisternis
der onwetendheid en in de ketterijen
van het bijgeloof.
/Vervolg nadien
OORUIT
Redevoering van KS. E» l'ECHER
