en mhet Arrondissement 1318. Zondag 38 Januari 1872. 26" «laar IJZEREN WEG. Vertrekuren van Aalsl. October 1871. (1) Kaar Aalsl van aalsl, 27 Januari. Frankrijk. lllllBïïil EN RYHOVE. HET VERBOND VAN Dit blad verschijnt alle zaterdagen. Brieven, enz., franco toe te zenden, aan den drukker-uitgeverLcopold- straat, N° 41. De prijs van het abonnement is 6 fr. 'sjaars Prijs der gewoonc annonccn 15' ccntimsn reklamen 25 centiinen Gcregtcrlijkc insertion 5*0 centiinen per drukregel. Dendennonde 5.Ï0 7.90 3 (5 6.iO Lok.ten 5;i07-|® 8'38j g 3W', C, 2- en 3' tl. 8 38 3.13J E. I' .'n 3- tu Cini',!-en 3-tl. 2.«<i 3.151 5.513 (i'iOI 8 35d, r>n, rr O Ai O „J fi Vlli KIP. I'. 3" LI. 9.43(1 KXP. 1 2 AV;^I 3.131 5.583 0,20. 8.333, -.-i« 5-2» 7 i0 838 3 ,5 6,0 Brussel'. langi Denderletute 6.10 8 8.25M.l'.ïJ»3 -k19.13 120. 1.1» E' V' U.f 5 201 710l'en 8 358 "V. 2- en 3- tl. Leuven, luicnen, Luik, verviers «>-a" 0<1 8.381 9.433 12.123 I.H3 1-, S-n'3'-tl. J.lo3 (5.533 .n 6..0. nsn.e en 2- tl. van Tbienen) (8.353, 8.553 HF. ,n 2 tl.) (N.„, D. .««er 1 b.te.ken. I.... Terend, en 3. 3 M.* rl.en Gent, (6 05 'avrvd.) 8.01 8.34 8 53 12.25 12.46 3.18 3.V6£. 1®, 2*3* kl. 6.20 6.41 9.28 Bruige, Ooilende 8.01 E- f.2'on 3' kl 8.34 8.53 12.25 12.46 3 56 bxp. l",2 'en 3° kl. 6.20 6.41. Doornyk, Mouscron. Korlrjk, Ryssel {langt Gent) 8.50 12.46 3.15 3 39 exp. 1° 2r en 3° kl. 6.41. Doornyk, Mouscron, Kortryk, Ryssel (I Aeth) 6 10 8. (5.51 gaet slechts lot Korlryk 's zaterdags, 's zondags en *s woensdags.) Ninove, Geeraerdsbergen, Lesssen, Alb 6.10 8. 12.12 2.48 5 51 8.55. Bergen, Quiém-n 6.10 8. 12.12 2.50 5 51 Rraine Manage,Charleroi,Namen 6.10 (8. 1", 2" 3" kl. cn 1° kl. van Cbail.J 2.48 langs Aelb, Jurb. en Braine (5.51 »xr. 1°. 2° 3" kl. van Charleroi.) Aeth 6.55 10.30 1.42 4 36 7 50 9.03. Antwerpen 5 53 9.50 12 35 I 18 exp. 1°, 2'en 3° kl. 3.45 7 Brussel 5.53 Exp 7.25 7 30 11.20 12 02 2 10 3.10 Exp.5. »Exp 5:15 5.57 8.20. Dendcrmondo 7.35 9 55 11.33 2.27 5.27 8.06 Geeraerdsbergen 7 36 11.14 2.17 5.12 8.2G 9 37. Gent 7.10 8.0i E- 1', 2° en .3» kl. 8.52 11.23 12.45 exp. 1°,2 en 3° kl. 2. 4 16 exp. 1° 2' en 3r kl 3. 8. Kxpl0,2#3-k. 8.03 Lessen 7.14 10.53 2 0t 4.54 8.10 9 22. Lokeren 7.02 9 10 10.57 1.50 4.50 7.35. Ninove 8. 11.43 2.40 5.34 8.49 10 01. Oostende 0 45 1°, 2" en 3" kl. 7. 9.30 12.03 3 E 1° i i" en 3° III. 0. 8 05 exp. lr 2° en 3l kl. RONDSCHOUW. 51. Thiers, de Orient,i«l-RepubUka«n, de Pré- sident-ddpulé, de voorloopige en ter lelfder lijd bepaalde Voonitler der Republiek, de lénor- Alto der legislative, in een woord de onverge lijkelijke Impressario van do groote Natie, heeti nu do verwerping van het voorgedragene wetsont werp der belasting op de grondstoffen der nijver heid, met het gansche ministerie zijn ontslag aangeboden. De Nationale Vergadering heeft op dit aanbod voor hem en het ministerie etne stemming van vertrouwen uitgebiocht en allen hebben hunne bedieningen op staanden voet terug aangenomen. Dat heet men de politieke wateren van Yer- sailje, met de behendigheid van eencn Orleamst- \chen staatsman die zijn volk ten groude kent, bleu spelen. jlpch «s het voorzichtig tot dit gevaarlijk uit einde", uil eigenliefde zijnen toevlucht te nemen om den verloren grond op het politiek terrein terug te winnen'? Frankrijk is door zijnen aard in do Staats- narliie., nel liet ge.orligsto «olk van Europa. Al. Thiers hei ft door deze akte de broosheid van hel tegenwoordige regcringllelsel, als met den vinger, doen taston en door deze handeling heelt hij de rusleluoie en in het donker welkende partijen,die Frankrijk ondermijnen en verdoelen rich,baar iu de hand gewerkt. En inderdaad indien, bij elke aangeboden wet, hel bestaan der Republiek-ielf door een aanbod van ontslag op het spel kan komen, dan valt de standvastigheid en het geloof des volks in de. duurzaamheid des hcslaanden regeringsvorms en leven zijne vijanden met vollen adem op de hoop eerlang dit lekwordende staatsschip Ie zten zin- keu. Men wil de republiek of men wil ze mot. Halte middelen, promoiri regeringen, zooals liet met do franscbe Republiek nu nog gesteld schijnt te zijn, is de gevaarlijkste toestand vva; r een volk, zon zenuwachtig als Frankrijk, 111 ka verkeeren. Bij het bestatigen van zulk eene broosheid van deu regeringsvorm, hebben die franschen die het met de Republiek wel meenen, niets zoo dringen, te verrichten dan hunnen Slaat op slevigcn grond te vestigen en een Voorzitter-impmsan», h.j heetc dan ook Thiers, Auraale of Chambord-zelf, in de onmogelijkheid te stellen door zulke kinder achtige vertoooingen, het Gemeenebest te ver zwakken en het koningdom laffelijk voor te berei den. Een tijdvak uit de geschiedenis van Gent. voor eene zaal vol aanhoorders sprak onzen reeds vroeger gekenden en gehefkoosden redenaar M Max Boosts, professor bij het koninklijk Atheneum Ie Genl, in onze liberale zaterdag laatst, schoone rede ever de Bvhcur- (enissendie in Gent plaats hadden van 1576101 158», en die op het lot van ons Vaderland zooveel invloed hebben gehad. Snreker. bij vorm van inleiding, herinnerde dat in 1870, de hoofdgedachte der Gemeenlcnaren te Parijs, in hunnen vreeswijken opstand, de aftchet- ding van die slaii was van hit overige de» land», in dier voege dal zij haar eigen leven zoude hebben geleefd en eencn Staal iu den Staal zou hebben uitgemaakt. De droom dir de kopstukken van de rarijsische omwenteling wilden verwezenlijken had reeds vroeger in Hembyzc een voorvechter gevonden, in hein die zijne vaderstad aan zijne wijde politiek zocht opteofferen en tiaar met eene uitzinnige roe keloosheid zoovele ellenden voorbereidde als Parijs r,u nog voor hare war, moet boelen. Tegenover den woelman was de partij iter gematigden waarvan het hoofd, voor Gen', Ryhove was, Ryhove die, met Willem van Oranje, dc Nederlanden in eencn hand zocht sameutesnocren, om des te krachtdadiger onze nationaliteit te kun nen vestigen en ons vrij te vechlen der spaanschc ovcrheersching die ons vaderland deed zuchten. Ryhove en Willem van Oranje waren voor Nederland de voorloopers dier politiek van veree- niging der volkeren naar hunne nationaliteiten, dat de politiek der 19" eeuw geworden is, voor Griekenland, Itaalje, Duitschland, Roemamö reeds is verwezentlijkt, waarover Boheme Oostenrijk verontrusten Polen nu nog weenen moet. Spreker verhaalt hoe bij de troonbeklimming van Philips II er ernstige moeijdijkheden tusschen het volk en de regering ontstonden. Hij wilde, door alle mogelijke dwangmiddelen, zijn gezag verster ken, de geuzen vernielen en den rooiuschen Gods dienst met geweld behouden. Hel volk wilde de vrijheid, zijne eigene wetten. Deze aanhoudende botsing tusschen Spanje en de Nederlandsohc gewesten was de voorloopeivn der beeldstormerij die iu 1566 inde Nederlanden losbrak. Margarelha van Parma, onze landvoogdes, ver schrikt over deze gnweldadigheden, vroeg aan Filips om toegeving wegens het volk. De snoode koning stond deze vrage openllijk toe, om tijd te winnen ten einde zijne middelen van onderdruk king te verzamelen, doch riep die toelating bij geheime bl ieven in. Zoo bekwamen de Geuzen, in schijn, oorlof om hun g« louf. zi oals zij vroeger deden, openllijk te belijden en te prediken. Dit duurde echter niet lang Margarelha brak hel gegeven woord, onderwierp op nieuw deze landen, en Filips zond Alva naar onze gewesten. Deze, waarvan het aandenken der wreedheid in de Nederlanden nog doet huiveren, overweldigde onze gewesten, perste het geld en het goed van onze burgers af, slak onze steden in brand en bracht bij duizende ketters of lauwe katholieken ter dood. Oranje alleen met de watergeuzen konden hem nog wederstaal! en de provinciën van Holland en Zeeland riepen hunnen aanvoerder lol stadhouder hunner provinciën uit. In 1575 kwam Rcquesens om het werk van Alva, doch niet gematigdheid, voorttezetten. De tegenstand der Nederlanden bleef, hoe zeer zij ook leden, hardnekkig. R.quesens stierf plotseling op 5 maart 1576. Rij ds dood van Requesens viel het bewind in Jamden van den Raad van Slate die, alhoewel koningsgezind, de middelen van ouderdrukking der spaanschc landvoogden niet wilden gebruiken. In deze aangelegenheid sloegen nu de spaansche soldaten aan hel muilen, stelden zich legen de burgerij en miskenden alle gezag van Koniug en zijnen raad. Deze omstandigheden deden zonder moeite het gezag in handen der Staten der provinciën vallen, die tegen Spanje een verbond aangingen en Oranje ter hulp riepen. Oranje kwam spoedig n;ar Gent, dreif de Spanjaards uit het kasteel cn de Staten sloten, onder zijne ingeving, in 157ti een verbond dat in 1577 te Brussel werd vernieuwd, door alle de Staten, behalve door Luxemburg bo krachtigd, waarbij zij, onder andere, de vreemde solda'.m van hunnen grond wilden verdrijven en na hun vertrek zouden beslissen over de belangen des lands en van den Godsdienst. Dit verbond is in de geschiedenis kekend onder den naam van bevrediging of pacificatie van Geut. Don Juan volgde als landvoogd op Luiz |d< Rcquesens. Don Juan wilde over vrede onderhandelen doch op eene voorwaarde onaannemelijk voor Oranje dat de hervormde Godsdienst niet zon geduld worden. Hij, de verdediger der vrijheid van geweten, kon onmogelijk met de meeste Stalen daarin toestemmen. Deze landvoogd nam alsdan toevlucht tot list en geweld cn stierf den 1 October 1578, na de Neder landen diep te hebben ontroerd. Op dien stond was het land aan de worsteling der partijen overgeleverd: de partij der Span jaards die op hare vreemde soldaten steunde die van Oranje en van de Staten; die der Waal- sein: provinciën of malcontenten die de vrijheid van Godsdienst met Oranje niet wilden on de anti-katholieke partij die te Gent te huis behoorde en die door Hembyzc werd aangevoerd. Spreker ontwikkelde met eene wonderbare klaarheid den toestand onzes Vaderlands en bezon- derlijk dien van Gent in die akelige lijden. Filips was slechts bij name nog Koning maar zonder gezag in de Nederlanden. De partij van Oranje gegrond op zelfbeheersching en godsdiens tige verdraagzaamheid, was verreweg de sterkste. Benige katholieke Edellieden afgunstig van Oranje droegen tusschen die woelingen in 1576 do heerschappij over deze lauden op aan Aartshertog Malhias, broeder van den keizer van Oostenrijk. Ouder dezen landvoogd-zelf werd Oranje lot de waardigheid van Ruwaart van Vlaanderen ge roepen. In Gent was dc Calvinische partij oppermachtig cn even onverdraagzaam als de Roumschc. Die partij had met Hcinbyze, Ryhove aau haar hoofd. Hembyze was een geleerd man, van eene aanzie «wlijke familje, hekend met de instellingen der Grieken en Romeinen. Hij was zeer hartstoch telijk, doordrijvend in zijne ondernemingen en vol zucht naar eigen verheffing. Zijn haat omvatte Katholieken en verdraagzame Protestanten, Spanjaards en Franschen,deze laatste onze bondgenoten (e dien tijde. Gent moest, naar zijn droomen, een Geuieenc- best zijn en op de omliggende streken hcersclien. Een Gemeenebest met eigen legers, eigen schat kist, eigen wellen. Hij was voorschepcne van gedecle geweest en in 1575,1576 en 1577 was hij schepene van der Keure. Ryhove behoorde lot hel gcnlsehe geslacht van den Kethulle, hij was bevelhebber der gcntschc krijgsmacht en hoewel krijgsman, was hij op slaats kundig gebied van hoog gezag. Deze heide mannen traden eerst als vrienden op in die woelige lijden. Te Brussel eisschten zij in 1577 en verkregen zij van de staten de oude pnvi legión aan do Gentenaren door Keizer Karei ont nomen. Vlaanderen had op dit tijdstip voor Gouverneur de hertog van Aerschot, een katholieke edele, ceu bedekte vijand van Oranje. Hembyze en Ryhove aan het hoofd der gewapen de burgers namen Aerschot, en meer andere aan zienlijke Roomschen, op hun eigen gezag gevangen. Deze sioute aanslag werd door de stalen afge keurd eu Aerschot werd in vrijheid gesteld. In 1578 werd Jonker Jan Van Hembyze als voor schepen van der Keure weder aangesteld m een broeder van Ryhove als hoofd van eenen krijgsraad gelast inet het krijgswezen eu de verdediging dei- stad. Die nieuwe inrichting bracht rust voor korten tijd nieuwe beeldstormerijen en geweldadigheden werden weldra gepleegd entde haat tusschen Room schen en Calvinisten was op nieuw hevig ontsteken. Oranje poogde door verdraagzaamheid de rust te herstellen. Aanzienelijkc ingezetenen, met Ry hove aan het hoofd, ondersteunden zijne pogingen. Hel mindere volk en liet graauw Ineld aan llein- byze's zijde. Hembyze had de Pallzgraaf Casimirus voor bond genoot die hem soldaten overzond, die hij in het belang zijner partij deed handelen. Alzoo scheidden Hembyze en Ryhove kunne ver- eenigde macht. De eerste, zegt de spreker, even onverdraagzaam als de Roomschen. wilde noch Roomschen noch Kerken hier dulden,de tweede wilde de Gcntsche bevrediging en de reli gievrede gewetensvol naleven. Deze oneenigheid weid zoo hevig dat Ryhove, Hcmhyzo en zijne aanhangers deed aanhouden, doch, om eenen volksoploop te vermijden, werden zij onmiddelijk geslaakt. Hembyze verloor allengs van zijne macht. De 'onderhandelingen over den religievrede werden door Oranje ijverig voortgezel, den 27 december 1578 werd hij plechtiglijk uitgeroepen cn dc ker ken van Gent werden onder Protestanten cn Room schen, voor het uitoeffenen hunner ceremoniën, verdeeld. Ryhove zette zijne uittochten, ten einde de om liggende streken onder de heerschappij van Gent te brengen, ijverig voort reed» in maart 1578 waren er ecu aantal steden in zijne handen geval len. Oranje aanzag deze uittochten tol overheersching als strijdig met hel belang des lands, werkte zo tegen erf Ryhove gebruikte voortaan zijoe krijgs macht alleenelijk om de partij der malcontenten te bestrijden die hot zuiden van Vlaanderen af liepen en uitstrooptcn. Deze vierde partij de walen, wilden in hunne streken van geene vrijheid van Godsdienst hooron, de Roomschen alleen duldden zij.Zij verbonden zich op nieuw met de Spanjaards en begonnen iu 1579, hunne invallen op vlaams-dien grond, die jaren aan jaren voortduurden en waartegen Ry hove voor de religievrijheid aanhoudend kampte. Spreker schelst in eene verhevene opvatting deu heldnfligen strijd onzer voorouders tegen de Span- j iaids cn de walen liet beleg van Antwerpen onder Alexander Farnese hertog van Pannade handelingen van den hertog van Anjou, de opvol ger van Malhias het traktaat van Utrecht door Oranje bewerkt,waarbij de gro-idsiag werd gelegd tot de vcreeniging der Nederlanden hel laffe karakter en hel vei raad van Anjou wegens de Ne- derlanden; zijne afstelling van het opperbestier eu zijne vervanging door Oranje tot aau den moord op Oranje gepk-egd. Onderlusschcn was Gent het toonccl van nieuwe beeldstormerijen geweest. Hembyzc do onver draagzame prolestant was daar om die aantesto- ken. In juli 1579 benoemde hij zich zelve voor schepen»:. Door Oranje weid hij afgesteld, nam do vluolit en begaf zich bij den Paltzgraaf Casimir, in Duitschland. Deze verdwijning bracht rust hij in stad en in do overige doelen des lands. Ryhove was mot zijne krijgsmannen te velde, Geni had geweigerd d'Anjou,üe franscbe verrader, langer nog voor heer ie herkennen, sloot hare poorten voor dc franscbe huurlingen van Anjou m weigerde aan Ryhove, uil mistrouwen om zijnen partijgeest voor Anjou, de poorten. Mei zijne krijgsmannen was hij verplicht naar Dendermonde terug te trekken. In dezen toestand moest Gent haar magistraat verkiezen cn Hembyze, de banneling, werd uit haal tegen de franschen, tegen Anjou, Oranje eu Ryhove, tot voorschepcne van de Keure benoemd. Onder het gejuich en gejubel des volks komt hij weder. Vol haat legen Ryhove doet hij, bij zijne aankomst, de zoon van dezen laatsten gevan gen nemen. Van zijnen terugkeer lot zijnen dood h eft hij een gedrag van meineedigheid en verraad. Hij deed aantal katholieken uit de stad ver drijven, hij onderhandelde mei Parma die de stad omsingelde, hij had te Weiteren vlotten en ladders doen voorbereiden om de Spanjaards te helpen Dendermonde, waar Ryhove het bevel voerde, in te nemen. Alle deze war.djdcn van Jonker Jan, zooals het volk hem noemde, werden door het magistraat ontde'-t en Hembyze werd, op 2> maart/1584, ge vangen genomen, veroordeeld en op de Vecrle- plaats onthoofd. Ryhove was. na Hemhvze's terugkomst, Do:i- dermonde heldhaftig blijven verdedigen, toen op 18 augustij 1582, hij uitgeput, de stad moest overgeven. Hij gelukte erin te vluchten, begaf z ch naar Engeland, daarna naar Middelburg, waar zijne zonen die hein gevolgd waren, in dienst der Stalen traden. Alzoo eindigden twee mannen die wel het woo* ligste tijdvak onzer woelige geschiedenis hebben beleefd. Gent viel op nieuw in dc handen der Spanjaards. De stad uitgeput aan geld en levensbehoeften moest 500,000 gouden kronen betalen, drie burgers moesten aan Parma uitgeleverd worden, de Godsdienstvrijheid werd op nieuw tegen de Protestanten vernietigd, de geuzen moesten binnen den tijd van twee jaar het land verlaten en hunne goederen lot waarde maken. Dit vredeverdrag werd door de Spanjaards met de voelen vertreden. Men ving aan de geuzen

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

Het Verbond van Aelst | 1872 | | pagina 1