ROOMSCH NIEUWS.
Wanneer men denkt dat het volk alleen door
Je toepassing van de liberale beginselen gelukkig
en welvarend kan worden, dan is bet cene
tegenstrijdigheid mannen in openbare bedienin
gen te stellen, die de beginselen van vooruitgang
loochenen en tegen werken.
Van den anderen kant is het aan ecn»n goeden
klerikaal, die naar de vooischriften der jesuïeten
luistert, voorschriften die op dit oogenblik
te Home de overhand hebben in een grond
wettelijk land verboden rechterlijke ambten
lè vervullen.
Is het volgens de jesuïetieke decreten, welke
weldra door bet Concilie zullen bekrachtigd
w orden, inderdaad aan de rechters niet verboden
de wetten toe te passen, welke met die dekreten
in strijd zijn, zooals de wetten op het huwelijk,
de echtscheiding, enz. enz.
Men ziet dus dat de klerikalen, die rechtzinnig
de leer van Rome volgen, volgens geweten bui
len alle rechterlijke ambten moeten blijven. Zij
dienen zich zelfs buiten alle andere openbare be
dieningen te houden, aangezien zij die niet kun
nen vervullen zonder gehoorzaamheid aan de
Grondwet te zweren, welke eene menigte wetten
door Rome veroordeeld, bekrachtigt.
Rit heeft overigens een overtuigd en eerlijk
ultramoataan, de heer Joseph De Hemptinnc,
medewerker in den Bien public, wel begrepen,
toen hij zijn ontslag gaf als lid van den provin
cialen raad omdai zijn geweten hem niet toeliet
den eed aan de Grondwet te doen.
Willen de klerikalen ambten vervullen, dan
moeten zij wachten lot dat de wet van Rome de
wel van België is geworden
Zegt de Waarheid.
Indien wij ons heden eenige bemerkingen
veroorloven over de predikatiën die er gedu
rende deze dagen gedaan worden, is het met
niet weinig tegenzin dat wij over de godsdienst
wagen en ertkelijk omdat wij eenen heiligen
plicht te vervullen hebben jegens het volk,
plicht die wij niet w illen of mogen verzuimen.
De predikatiën zijn zekerlijk zeer goed en
zelfs allernuttigst als zij gedaan worden door
mannen met vooruitzicht, die hunne redenering
en studiën doen dienen om Godslecr te onder
wijzen, de ware God te lecren kennen en be
minnen, eindelijk om te strekken tot eenieders
zielezaligheiddan, wij herhalen hel. zijn die
sermoenen hoogst nuttig om de mensch, die
bij zich zelve niet redenerende, alle zedelijk
gevoel verloren hebbende, le verzedelijken en
dien ten gevolge te veredelen.
Maar toen de predikatiën van deze eenige
gedragslijn afw ijken, wanneer zij voorgedragen
worden door heethoofdige sprekers, zoo als er
maar te veel aangetroffen worden, dan worden
zij niet alleen nadeelig voor den godsdienst,
die zij zouden moeten leeren eerbiedigen, maar
zijn zelfs gevaarlijk voor het menschdom.
Rij redenerende lieden brengen die predikatieu
twijfel en allengs ongeloof bij. (Wij spreken
niet voor die lieden, die alles gelooven wat een
geestelijke hem zegt, zonder zich af te vragen
of het geen zij hun voorhoudeD om te gelooven
wel waar kan zijn, neen zulke fanatieken zijn
van geene overtuiging vatbaar.) Wie zou niet
beginnen te tw ijfelen aan de waarheid van al
het geen men ons wil doen gelooven, als men,
door wie- het ook zij, onmogelijke dingen hoort
vertellen in den stoel der waarheid. Zie hier
eene aanhaling die wij zelf gehoord hebben
Er was eene heilige die in den tijd dat zij op
de aarde leefde de zondaars omringt zag door
brandende dansende duivels die hun zegenpra-
lende oogslagen wierpen. Verder zegde hij
nog dat een prediker een zondaar gezien had
die zoo menigvuldige zonden bedreven had dat
hij met brandende ketens gebooit was, en dat
eene traan van berouw des zondaars de keting
bluschtc en ze deed verdwijnen. Een man die
zijne vijf heeft moet bij'zich zelvcn vragen:
Indien r.r wel werkelijk duivels bestaan, moeten
zij wel voortkomen, gelijk de katechismus het
ons leert, het moeten afgevallene engelen zijn
door de gramschap Gods in de hel geworpen, en
mits de engelen geesten zijn moeten de duivels
er ook wezen, een geest is iets zonder lichaam,
hij is dus niet tastbaar. Die heilige moet dan
fhiroonid hebben als zij brandende duivels zag
dansen, vërmits een voorwerp zonder lichaam
niet dansen kan en dat eene vlam altijd aan iel»
moet gehecht zijn en dat dien iels uit geen geest
bestaal. Maar daar wij niet gelooven dat die
heilige hare droomen voor waarheid heeft w illen
doen doorgaan denken wij dat de redenaar ons
voor den gek houdt en ons onnoozel genoeg
rekent uw geschiedenissen te gelooven gemaakt
om de kinderen le verschrikken gelijk al de an
dere hisloriekens van tooverheksen.
Wij zouden nog eene menigte zulke voor
beelden kunnen ophalen die ongeloofelijk zijn,
maar 't ware meer dan overbodig er verder
«"er te gewagen.
Deze predikatiën zijn gevaarlijk voor hel
menschdom daar er mensehen zijn dom genoeg
om daaraan te gelooven. Wij waren in eene pre
dikatie, rond ons zaten er cene menigte meisjes
van 15 a G) jaren oud. De predikant haalde
wederom een voorbeeld aan van Gods straf, hij
zegde dat cene weduwe eene oog geslagen had
op haren krechl, die haar een onkuiseh voorstel
deed. dat zij vrijwillig in die onkuischheid toe
stemde. de zonde verzweeg, enz. Wat moeten
die jonge meisjes daarvan denken, is zulke pre
dikatie niet hoogst-' gevaarlijk voor die kuisehs
zuivere maagden? Een fransche pater riep met
J. J. Rousseau une jeune fille n'a pas lu de
romans, wij vertalen dit door eene kuische
maagd heeft nooit zulke predikatiën gehoord,
want daar is het dat hun maagdelijk gevoel ge
krenkt wordt, daar is het dat zij van dingen
liooren spreken waar zij te voren nooit aan
gedacht hadden.
Is de aanhaling der bovengemelde dansende
duivels niet hoogst gevaarlijk voor de menschen
die onnoozel genoeg zijn onr cene dusdanige pil
in le slokken. Zulke menschen bedrijven dan
eene zonde, zij durven niet seffens te biechten
gaan, wat gebeurd er?Zij zien in hunne ge
dachten de duivels rond hen dansen, zij zien ze
gestadig, altijd, onophoudelijk aan hunne zijde,
hunne verbeelding draait altijd op die onver-
dragelijke duivels, zij verliezen het weinig ver
sland die zij bezitten en zij worden krankzinnig!
Dergelijk geval is beslatigd geweest nog niet
lang geleden in een der omliggende dorpen, na
eene missie gelijk wij er nu cene hebben.
Wat de slechte boeken, gazetten en scholen
aangaat in de predikatiën, daar zullen w ij van
zwijgen, dit is versleten, hoe meer er daarover
gepredikt word, hoe meer de boeken, gazetten
en scholen, die zij slecht noemen en die slelliglijk
de goede zijn. mits zij den geest verlichten,
bloeijen
Wij staken hier onze bemerkingen, hopende
dat het volk eindelijk de oogen openen zal en zulke
waarheidzeggers in den wind laten prediken
van hel oogenblik dat zij met ons den gek be
ginnen te houden in plaats van Godsleer en
Godsdienst te spreken
Hoedomperen onbeschoftmen ooksijnkan
Ofschoon men wete dat de sterke dranken en
sommige wijnen aan vele buitensporigheden
aanleiding geven, mag men nogtans niet onbe
wust zijn dat de sterkste wijnhoe bliksemend
ook, don geest van verlichting en vooruitgang
niet zal kunnen ten onderen brengen? Alles
bewijst dat de poorten des vooruitgang te eng
zijn en dat men door alle middelen moet toe
werken om ze te verhrecden, wil men niet in
den kolk er onwetendheid en der onverdraag
zaamheid geslokt worden.
Over 'talgemeen bekommert zich het v!aam-
sche volk weinig met hetgeen erin het Concilie
van Rome verhandeld wordt.
Dit is nogtang spijtig, want voorzeker moeten
de beslissingen van die vergadering op de lotbe
stemming van de katholijkc religie veel invloed
uitoefenen.
Er was een tijd dat het volk zich meer met de
zaken van den geest bezig hield en te dezen op
zichte nog in zulke diepe onverschilligheid niet
gevallen was.
De oorzaken van dit verval hebben wij menig
maal aangestipt en wij zullen er stellig nog dik
wijls moeten over spreken.
Intusschen zal het, naar onze meening, niet
nutteloos zijn, nopens de wijze, waarop zich de
kerkvaders op liet Concilie gedragen eenige in
lichtingen te geven.
Daaruit zal men kunnen opmaken wat de ge-
loovigen onder elkander moeten danken, wan
neer de kerkvoogden zoo hemolseh breed van el
kander gescheiden zijn en liet op een zoo gewel
dige wijze doen uitschijnen.
Ziehier wat men daaromtrent uit Rome schrijft
De conciliaire vergadering van 23 maart,
zal gedenkwaardig blijven.
u Verscheidene personen, die ziel) indeSl-Pie-
terskerk bevonden, hoorden van uit de vergader
zaal kreten en geraas opgaan, zoo woest en storm
achtig, dat zij er verschrikt van waren. Des
avonds verhaalde men in de salons van Rome,
wat aanleiding tot een zoo geruchtmakend inci
dent gegeven had.
Vooraf dient opgemerkt te w orden, dal de
meerderheid der Synode, telkens w anneer er een
redenaar, tot de minderheid I ehoorende. zal op
treden, haar misnoegen door een min of meer
luid, doch veelheieckend gebrom le kennen ge
ven. Zoo moesten ook dilniaal Mgr. d'lvrée, een
zeer geleerd prelaat, en Mgr. Strossmayer. die
van den Voorzitter verlof tot spreken hadden
bekomen, te midden van deze kwetsende betoo
ging zieli naar de tribune begeven, ten einde het
woord te voeren. Men denke overigens niet
dat uilsluitend de sprekers der oppositie zich aan
deze minachtende handelwijze zien blootgesteld
neen, sinds iang reeds toont de meerderheid
zich tegenover hare eigene redenaars onverschil
lig. De vergadering is blijkbaar ongeduldig; men
wil vorderen men wil er een eind aan maken
en men heeft tijd noch lust, om lange redeneerin
gen aan le hooren.
ln deze zitting moest dan het onweder van
misnoegen, geweldiger dan ooit, en tot twee ma
len toe, over Mgr. Strossmayer losbreken. De
moedige en welsprekende prelaat, ofschoon
krank en blijkbaar vermoeid, meende toch niet
te mogen zwijgen. Reeds bij zijn optreden deed
zich een gemompel hooren; doch 'tkwam eerst
tot een uitbarsting, toen hij, in strijd met eene
beweering in het schema, aantoonde hoe het
Protestantisme niet de logische oorzaak is van
onze hedendaagsche dwalingen van atheïsme,
pantheïsme en materialisme. Tol slaving van zijn
beloog, noemde Strossmayer eenige Protestan
ten, welke deze dwalingen ten krachtigste be
streden hebben als Leibnitz, Guizot.
Kauw was de naam des laatsten hem over
de lippen gegaan of er ontslont een hevig tem
peestvele bisschoppen meestal Italianen en
Spanjaarden verlieten hunne plaatsen, om
ringden de tribune, en vielen den spreser op
't levendigst aan. Zonder zieli vrees te laten
aanjagen, zweeg Strossmayer een oogenblik en.
toen liet geraas een weinig bedaard was. ging hij
voort te zeggen, dat, in Frankrijk. Engeland,
Amerika, en Duilscliland, vele protestanten
om met Auguslinus te spreken te goeder Irouw
dwalenErrant bona fide. Deze uitdrukking
maakte op nieuw de schreeuwers gaande.
Toen nu de voorzitter en kard naai Capalti met
grootc moeite de rust hadden hersteld, liet we
derom Strossmayer zich hooren, en wel. om de
vraag le opperen of de nieuwe geloofstukken
bij eene gewone meerderheid, dan wel, volgens
de standvastige gewoonte van vroegere Algemee-
ne Conciliën, bij eenparigheid zouden w orden
geproklameerd. Het reglement, zeide Stross
mayer. gaf onilren: dit gewichtig punt geene
duidelijke uitwijzing, en hij wcnschle dus van
de heilige Vergadering opheldering te ontvangen.
Men liet hem te nauw ernood den lijd om uit te
spreken. Men geen woorden Iaat zich het over-
doovend razen beschrijven, waarmede de Vaders
hem in de rede vielen. Met schreeuwde, men
tierde, men brulde. De redenaar w as genood
zaakt de tribune te vcrlalcn, alvorens hij zijne
gedachten ten volle had kunnen uiten; doch hij
zweeg niet, voor dat hij met kracht en waardig
heid geprotesteerd bad.
Dat protest zal weerklank vinden tot aaD de
uithoeken der aarde. En geen macht ter weield
zal de woorden van Strossmayer kunen versmo
ren.
Ziedaar dan hoe zij te werk gaat, die onder
drukkende meerderheid in het Concilie ziedaar
hoe zij eenen bisschop bejegent, die van zijn
recht gebruikmaakt en zijn plicht vervult, door
Bij het ter pers leggen vernemen wij dat het op pene
van eeuwige pijnen en smarten, door de alvergevers
nogtans, verboden is aan de geloovigo de geschrevene
waarheid in het Verbondde Étoileem. te leien. Znlk
nieuws word al grimlachende ontvangen, vooral als men
voor innige beweegrede op de vraag waarom tol ant
woord krijgt, fd ne rous regards pas, ce ne sontpas vos
affaires. Welke kieschcid, beschaving, beleefdheid en
welgemanierdheid
