Zondag 50 Maarl 1875. M°
"-stoirssn: i fs',m -
\TÊ ÏIËKSÈN PROCESSEN
fr. 4-00
Aankondigingen
liWl
fr. 4-75
Vaderland,
janfj, Landbouw, JWijvev he*d
AVEti \ertreliuren van Aalst.
Jannari 1813.
Maar Aalsi uit
jaars voor de
stad.
's .jaars voor ge
heel het land.
De IJker verschijnt wekelijks den Zaterdag in den namulda
onder de dagteekenirig van den volgenden Zondag.
4,47 t.SkS 5aa b zot e. 1 2 gul. 8 34 8 53
***-
DE VOLKSKAMER
is dijnsdag door de aangekondigde ondervraging
van M. Frère-Orban onlrenl de door den Uien
public van Gent medegedeelde houding van A
Pycke, niinisler des konuigs te Home, aangevat
geweest. o7 I
De Slad Gent, gcefl, in zijn nummervaniV
dezer, onder het opschrift van l»E KLERIKA
LE LEUGENAARS, den korten inhoud dier on
dervraging, en drukt zich aldus uil
Woensdag is de Uien public met zijnen eige
naar-opsteller M. Tjeef de llemplinne in de Ka
mer eens duchtig aan de kaak gesteld. Lu geen
enkel klerikaal lid die den moed had het jesui-
tcnblad te verdedigen.
Hel is M. iMalou zelf, die zich gelast heeft
aan le loonen dat de Bicn public cn de perso
nen die depechen uit Rome hebben gezonden,
de woorden van M. Pycke vcrvalscht cn ver
draaid hebben.
M. Frère-Orban heeft zijne ondervraging ge
daan, om te weten of liet waar was dat de lieer
baron Pycke,gezant van Belgie bij den H. Stoel
eeue deputatie van belgisehe bedevaarders ba
ontvangen, voorgezeten door M. Tjeef de llemp
linne cn hij in zijne hoedanigheid van gezant de
woorden heeft uitgesproken hem door den Bttn
public tocgeeigend-
M. Malou, die zoo als men weet ook ad-tnle-
rim minister van builenlandsche zaken is, heeft
vcrklaaid, dat al wat de Bien public gezegd
heeft valscl. is. M. Pycke heeft in eenen brief
tian den lieer minister van builenlandsche za
ken verklaard, dat hij geene ofiïciëele deputa
tie heeft ontvangen cn hij bijgevolg met heelt
kunnen antwoorden op een adres dat hij met
gezien heeft.
Hij heeft zelfs aan M. Tjeef de 'Jcmplinnc ge
schreven, dat hij zeer verwonderd was hem
woorden te zien toeëigenen die hij niet heeft
uitgesproken.
Wat zegde daarvan, lezers NV at naam zou
men dienen te geven aan de groote klerikale
kopstukken, die zoo maar uit Rome een geheel
verdichtsel zenden, waar geen woord waar van
is cn wat geloof kan men nog ia het toekomen
de hechten aan al wat de klerikale bladen, groo
te en kleine, schrijven Geen. De dweepzucht
verblindt zoodanig die lieden, dat zij hunne
wanscheu cn gedachten voor wezenlijkheid ne-
men.
Zoo dat er geen gedacht van is dat M. 1 yeke
van eenen groolen Te Deum gesproken heeft,
die weldra de hei stelling van den paus op zijnen
troon zou hebben begroet.
Al wat de heer Pycke zegt, is dat hij wel ce-
nigc landgenoolen heeft ontvangen, maar dat er
geene kwestie is geweest van adressen of rede-
voeringen, dat hij gedaan heeft zoo als hij voor
ieder Belg doet die hem meteen bezoek vereert.
Na dit incident dat geene verdere gevolgen
heeft gehad, heeft de kamer de discussie van
den budjet van justitie voortgezel. De lieer
minister van justieie heeft op de redevoering
van den heer Bara geantwoord, dal hij meer
klerikale dijn liberale, benoemingen heeft moeten
doen, omdat onder hel. ministeric-Bara, zoo ve
le kalholijken ter zijde waren gesteld wasirop
de lieer Bara geantwoord beeft, dat er geen en
kel der klerikale kandidaten, die men beweert
terzijde gesteld zijn geworden, benoemd is, dat
het integendeel al geheel jonge lieden zijn, die
als magjstralcn zijn aangesteld, enkel omdat zij
klerikaal zijn. Overigens, voegt hij or mot mali»
bij. heeft de klerikale partij, toen zij aan hét
bewind kwam, gezegd dat zij de rechtvaardige
verdeeling der plaatsen wilde herstellen. Men
ziet nu boe zij bare daden naar hare woorden
regelt.
Woensdag beeft M. De Baets gevraagd dat
men zijn wetsvoorstel op de drukpers, na den
budjet justitie aan de dagorde zou brengen en
M. Lelièvre is met eene wijziging eraan van 18
artikelen voor den dag gekomen die den toe
stand der drukpers eerder zal verzwaren dan
verbeteren.
Dan heeft men den budjet van justieie erno-
verwonderen, namelijk, dat vele veroordeelden ziel,
t»np«i
15 cmen. den
drukregel.
;srom
_va <i i>52tLï
Do abnnnements».
prijs is voorop
betaalbaar.
Dendermonde, Lokdren 5 20 7lfs7d 1. f 2^
<115« 5 53d 6 201 8 37 en 8 o8d e. 12, 8 k
Brussel 5 20i 0 KW 7 201 7 28d 2, 3k>.888J W
12 02d 1 Ue.1,2, 3 kl.250d 3 15U 47d e. 1,2,3 kt.
5 53d 6 20t 8 S5d 8 58d.
Leuven,Thicnen,Luik,Vervier* a20i 7 201 i -ö
2 3 kt. 8 38« 9 43rf la OM 1 IW Y^/v 1 2kl
a ai p 1 2kl. v.Thienen 8 &id e. I, a
Gent 5 05 s vrijdags 801 1,
12 25 12 46 3 18 3 48e. 1,2,3 kl. G-0 b i
flOTA De letter t beteekent langs D""'
ST441V STIL Tc IdetjemGijseghem,
Ternath, de konvoois uit Brussel v
bodegem, de konvoois uit Aalst van b
J ede de konvoois uit Aalst van b Oo
i; 03 's avonds, ^kendrdhekc, al de kom ooi
Brugge, Oostende, 8 01 e. 1, 2. 8 kl. 8 34 8 Be 12
1246 3 46 l,.2,3kl. 620 6 41.
Doorbijt, Moesereen, Kortrijk, Rijssel&Zan^ Gent) 8 oo
12 46 3 18 641. s
Dóbrnijk, Moesemen, Kortrijk, Rijssel (langs Aath) b,lü
(5 51 alleenlijk naar Kortrijk des zaterdags, zondags
en woendags)7,58 12,02 2,o0 5,58 -
Ninove, Geerardsbergen, Lessen, Aalli 6 10 i ,oS 12.82
2 50 5 53 8 58.
Be,ren, Qniévrain, Braine, Manage. Charl Namen 6 10
7 58 12 02 2 50 (5 51 e. 1, 2, 3 kl. van Charleroi).
45 7 20
2 0
Antwerp. 555 9 50 1235 1 18e. 1,2,3 kl. 3
Brussel 5 35 7 25 e. 1, 2, 3 kl. 80 8 1 II
12 02 2 10 8 10 e. 5,15 6,00 8,20.
Gent 6,40 8 06 e. 1,2, Ski. 8 52 11 18 12 43 s
1,2,3 kl 2 00 -4 17 5 »3 8 00 8 08
Aatb 6 55 11 30 1 42 4 3b 50 9 05.
Lessen 7 I4r00o3 201 464 810 924.
Geernardsbe gen 7 34 11 14 2 17 5 13 8 26 9 >9.
Ninove 7 39 11 43 2 40 5 35 8 49 10 03.
Lokeren 6 50 10 57 1 50 4 50 7 35.
üendermonde 7 32 9 55 11 33 2 24 5 27 8 06 10 1
Oostende 4 39 e. 12, 3 kl. b 4bs. 1, 2, 3 kl.7 009 2 0
12 05 3 01e. 1,2,3 kl: 6 05.
uit Aalst Jette
v^l UIVMÜWV»
r*sast 'a -a
2* VERVOLG
Een goed deel der gedingen eindigden met een dood
vonnis; men ontzegde dikwijls den veroordeelden de
zaligheid en liet hun niet toe te biechten.
liet is niet te verwonderen dat, door het gezament-
liik of, naar de omstandigheden, afzonderlijk gebruik
van geweld en list, men vele bekentenis verkreeg
Iets is er, dat ons bij het eerste zicht echter wel kan
zeiven inderdaad voor schuldig hielden en allerlei om
standigheden hunner misdaad verhaalden.
Bii nader inzicht echter komt men tot de overtuiging,
dat bijgeloof en zwakhoofdigheid dit voldoende uitleg-
"Tcdereen sprak van den duivel en van de tocvenaars,
het volk met angst en nieuwsgierigheid, de rechters
met overtuiging en ontzag.
Wie met een zwak hoofd zijn bijgeloov.g geweten on
derzochtwie geen klaar onderscheid maakte tusschen
de werkelijkheid en de schimmen zijner verheel ing,
moest al licht bekennen wat de rechter hem als waar-
heid vóórzegde en wat men hem vroeg na te zeggen.
Doktors wetcn.dat, wanneer zij zieken ondervragen,
deze nagenoeg al de ziekteverschijnselen meerién be
proefd te hebben, diedc geneesheer opnoemt De sukke
lachtige verbeelding der tooverheksen zal hen op dezelf-
de wijze hebben doen bekennen.
Als men nagaat, dat al deze bekentenissen onder el
kander cene sterke gelijkenis hebben cn overeenkomen
met wat het volk vertelde en nog vertelt van den dui
vel dan komt men tot het besluit, dat inderdaad bijge
loof en zieke verbeelding alleen de tooverijon bedreven.
Een enkel wetboek beheerschte de rechtspleging der
toovenaars, en over alle christelijke lauden strekte dit
afschuwelijk wetboek zijn rijk uit. Zoowel in het wan
kelende Engeland als in het standvastige Spanje, zoowel
in het protestantsche Dnitsekland, als in het katholieke
Italië woedde de ketterjacht.
Een der landen, waarin de plaag hel minst heerschte
was Noord-Nederland terwijl wij elders tot verre in
deXVIlL eeuw de brandstapels zien oprichten, lezen
wij in een rechtsgeleerd werk in 1664 in Holland uitge
geven (1) dat zaken van toovanj niet meer voor de recht
banken verschijnen. .En de werden de waarseggers en
dediemeteenige besweringe van woorden omgaan
of haar des vermelen om hare waan wijsheid en t c
(1) S.mos vis Lmvra. Rgoms-BollandsrechtAmsterdam,
1864.
i;\rgl xut/nri -- -
bijgeloove met gersseien, bannen of dergelijke minder
gestraft. Terwijl men elders in groote ronde cijfers
de slachtoffers optelt, vindt men ze hier in geringe
hoeveelheid genoeg om nota van hun getal cn van hun
nen naam to kunneti houden.
De heer Scheltema, die voor Noord-Nederlapd een
onderzoek instelde aangaande het getal der doodvonnis
sen in de verschillende steden en streken uitgebracht,
geeft nooit anders dan b .perkte getallen van 3 tot 6 op
Van Zuid-Nederland en van ons Vlaanderen inzon
derheid kan men, helaas niet hetzelfde zeggen.
Tot in de laatste jaren der XV" eeuw, was men be
trekkelijk zacht tegenover de toovenaars. Ziehier welke
straffen men hun oplegt
[tem en de oft iemand ghevonden word gokelaar, toe-
venaar oft waarzegger wezende, die ander lieden schade
oftprejuditie gedaan heeft bi sijne toverie oft gokelic, hij
valt in de boete gheset to wezen op dye caeck, behan-
geu met groote letteren, soo dattet een yeghelic sien
mach en de lesen die saecke, waerom hi aldaer so ghe
set is, en de int eynde behoort hi .'gheleekent te wezen
oft ghebrand,na dat dio saecke begheert (1).
Men strafte dus alleen de toovenaars, die iemand scha
de oft prejuditic gedaan hadden, en niet de toeverij in
zich zelve.
(i)J.is Bottei.giii». Somme ruraal. Delft, 1483.
