Zondag 11 Mei 1873. N» 170.
Vierde Jaargang,
IV. 4-00
Aankondigingen
I aderland, t ooruitgang, Landboutc, Nijverheid.
fr. 4-75
IJZEREN WEG Vertrekuren van Aalst. April 1873,
Naar Aalst uit
Aalst, 10 Mei.
DE HEKSENPROCESSEN.
V
's jaars voor de
stad.
'sjaars voor ge
iiecl liet land.
De IJker verschijnt wekelijks den Zaterdag in den namiddag, onder de dagteekening van den volgenden Zondag.
8 34 8 53 12 25
Brugge, Oostende8 01 e. 1, 2, 3 'kl.
12 46 3 46 I, 2,3 kl. 6 20 6 41.
DE VOLKSKAMER
iheeft zich onledig gehouden met het voortzetten
«lor bepleiting van den budjet van oorlog.
Minister Malou, tlio in alles handelt gelijk de
•advokaat eencr partij en zijne woorden alle soorten
■van draaien weet te geve volgens de omstandigheden
het vereischen, had zaterdag gezegd, dat generaal
■Guillaurae, voor hij het ministerie verliet, erkend
had dat het oogenblik nog niet gekomen was om
«den pers®® al ij ken dienst in gBelgiein to yoerem.
(Generaal Ouilanme was daarover niet voldaan
en heeft van M. Malou ccne verklaring verzocht,
■die met de waarheid overeenstemt, namelijk dat
hij en zijne collegas van het kabinet er tegen wa
ren. Daar ligt de oorzaak der aftreding van Gene
raal Guillaume MM. Nothomb en Thouissen heb
ben zich voor den persoonelijken dienst verklaard
en tweelange redevoeringen uitgesproken en de
■afschaffing van de plaatsvervanging gevraagd.
M. Kervyn de lettenhove heeft de wet gelaakt van
1870, in wat de plaatsvervanging betreft. Hij beeft
•evenwel den persoonelij ken dienst bestreden die hij
als onredelijk aanziet, en eenen windmolen aange
rand, toen hij vast stelde dat er tot hiertoe nog gee.
nc enkele miliciaan van de vergoeding, in die wet
aangestipt, heeft genoten want die vergoeding is
maar na het einde van den diensttijd toepasselijk
en de wet bestaat nog zoo lang niet.
Bij de afwezigheid van M.Malou, uithoofde eener
onpasselijkheid van een lid zijns huisgezins, wiens
tegenwoordigheid onontbeerlijk is, heeft men het
onderzoek van den oorlogsbudjet tot zijne weder
komst verdaagd en den titel der maatschappijen uit
bét handels wetboek, dat door den senaat gewijzigd
is, bepleten, cn de wijziging gestemd.
Ter gelegenheid eener petitie, de uilvoering van
reinigheids werken vragende aan de polders van liet
Waas heeft er eeno woordenwisseling plaats ge
had op do noodzakelijkheid maatregelen to nemen
om deoversLroomingen te beletten die van aan Gent
tot aan Doornijk zich voordoen do kamer is over
tuigd dat er aan diet staat van zaken een einde
moet gesteld worden kost wat kost.
De belangen van het land vereischen het.
Men mag niet onaangeroerd laten voorbijgaan
dat de Polderswerkcn in het bestek zouden hceven
te vallen der eigenaars aangezien do droogmaking
geheel hunne waarde uitmaakt en zij zc uit speku-
latio voor klein geld hebben aangekocht, met
vooruitzucht ze met zekere wétkingen tot heste
landen te maken.
Wij trekken de bijzondere aandacht onzer le
zers op den inhoud van de volgende me-
dedeeling, en nemen deze veropenbaring te
baat om dien echlcn vriend van aalsterschen
voorspoed uil ter harte te bedanken over zijn
schrijven.
Brussel,3 mei 1873.
Rcstc Vriend,
Sedert onze laatste bijeenkomst heb ik een ge
sprek gehad mot den minister van oorlog over de
bezetting welke u zoo nauw aan het hart ligt.
M. Do minister heeft op alle punten do woorden
die
ij mij herhaaldet over het vertrek uit Aalst
n het garnizoen, bevestigd.
De gemeenteraad, zegde hij mij heeft noch
moeito noch voetstappen gespaard om zich van zij
ne bezetting te ontmakenziende dat het staatsbe
stuur niet genegen was zijnen wensch in to willi
ge, beeft hij eenan radikalen middel uitgedacht,
namelijk de afbraak van do Casernes der stad zoo
dat de minister zich gedwongen gevonden heeft liet
garnizoen op te breken.
M. De minister lhiebauld is een soldaat en geen
politiek man hij rangschikt zich niet meer in
de rechtere dan in de linkere zijde; hij is voorstan
der van liet leger en heeft verklaard niets to ver-
waarloozcn wat zijnen toestand kan verbeteren.
Sedert ottleijkejaron, kont hij Aalst dat het gar
nizoen altijd zeer genegen was ook is hij bereid,
op eerste aanzoek, ten koste van den staat, Aalst
met ruime Carscrnos te begiftigendat do gemeen
te enkelijk de wensch uitdrukke om er te bezitten
en zij zullen er binnen korten tijd opgericht zijn.
Indien de gemeenteraad zich niet verhaast om
dien wensch aan het bewind overtemakon, dat de
bevolking een petionnement inrichte en liet aan
de bevoegde overheid ovorhandige, cn ik durf u,
beste vriend, do ver-zekering geven dat Aalst wel
dra zijn ontstolen garnizoen zal weder bekomen.
Aanveerdl enz.
P. D. W.
GEMEENTERAAD.
Zaterdag, 3 dezer iieeft do gemeenteraad eene
zitting gehouden die do toehoorders niet weinig
verveelde door het lezen, op eene volstrekt onver
staanbare wijze, van eene lioele malberouk proces,
verbalen van vier zittingen.
Daarna heeft M. P. Van den Bosch, een verslag
over de zaken van hot bestuur der hospicicn in 't
13 cmen. den
drukregel.
m IJKER
De abonn einents
prijs is voorop»
betaalbaar
Oendermonde, Lokeren 565 7 35 8 48 12 23 3 0(3 -6 22.
Hechelen, Antwerpen 3 201 7 201 7 28d 8 37d e. 1,2,
kl. 8 381 9 43d e. 1,2,3, 1 UdE. 1, 2, 3 kl. 2 50d
8151 3 53d 6 201 8 37 en 8 58rf e, 12, 3 kl.
Brussel 5 20/ 6 22d e. 1 en 2 k.7 09 7 201 7 50d 2, 8
kl.8 12 8381 824 11 53d 1 04 k.I, 2, 3 kl. 2 54d
8 1515 23d e.1 ,2,3 kt.5 52d 6 24d 620/ 8 41d 9 06d 9 49e.
Leuven,Thienen, Luik, VeCVicrs 3 2017 201 7 28 18 37<1e: 1,
2, 3 kl. 8 381 9 h'èd 12 02d 114d e. 1, 2, 3 kl. 3151
4,47 ï.3k5 53d 6 201 e. 1,2kl. v.Thienen 8 37d e. l,2kL
Gent 5 00 ('s vrijdags.)80l e.1,2,3 kl. 834 82 5 12^2
12 40 3 26 3 51«.5 37e 1,2,3 kL 6 20 6 40 8 29 e.9 86.
Doornijk, Moescroen, Kortrijk, Itijssel (langs Gent8 53
12 46 3 18 6 41.
Doornijk, Moescroen, Kortrijk, Rijssel (langs Aath) 6,01
,(551 alleenlijk naar Kortrijk des zaterdags, zondags
en woendags)7,58 12,02 2,50 5,58
Ninove, Geerardsbergeu, Lessen, Aath 6 01 6 22e 7,0g
2 50 5 53 8 58.
Bergen, Quiévrain, Braine, Manage, Charl., Namen 6 10
7,58 12 02 2 50 (5 51 e. 1, 2, 8 kl. van Charleroi).
23
50
Denderinonde en de letter d langs Denderleeuw.
NOTA De letter 1 beteekent langs
STAAN STIL Te IdegemGijseghei,
Ternath, de konvoois uit Brussel van
8 03 's avonds, Schendelbeke, al de kon voois.
Antwerp. 555 9 50 12 35 1 18e. 1,2,3 kl. 3 45 7
Brussel 5 35 7 20 e. 1, 2, 8 kl. 7 26 11 06 11
2 10 8 00 e.4 58e 5,55 7,55 8,20.
Gent 5,49 6 15 e. 7 39 8 29 10 50 12 31e
12,3 kl 2 00 -4 51 5 29 8 06 8 11 9 IGe 3 kl
Aath 6 49 10 30 1 40 4 34 7 58 9 12.
Lessen 7 I4rG053 201 464 8 10 924.
Geeraardsbe gen 7 34 11 14 2 17 5 13 8 26 9 39
Ninove 7 59 11 43 2 40 5 35 8 49 10 03.
Lokeren 6 56 10 57 1 50 4 50 7 35.
Deudermou.de 7 13 9 38 11 26 3 18 5 22 8 09
Oostende 4 39 e. 1, 2, 3 kl. 6 45e. 1,2, 3 kl.7 009 20
12 05 3 01e. 1,2,3 kl: 605.
uit Aalst Jetto
s avonds. Erem
'savonds.en
VEUVOXG EN SLOT.
Maar het was alleen na Becker, dus in het begin der
AVllI" eeuw, dat het licht der rede zich meer begon te
yerspreiden.
Nogtans verdween het heksenproces zeer langzaam
iuit de geschiedenis.
In 1749 werd nabij het beruchte Wurtsburg nog ee
ne kloosteroverste verbrand; in 1756 werd nog een
jong meisje van 16 jaar om helleven gebracht. In 1766
te Bucbloe in Oostenrijk nog een beiden onthoofd, om
dat men een donderslag tijdens zijn proces had gehoord.
In Span je werd in 1783 nog «ene heks ten vure ge
doemd die eieren had gelegd. Dit land en het proles-
lantseh zwilschersch kanton van Glaris zagen in 1783
de wee laatste brandstapels onsteken. In 1789 werd in
hetzelfde kanton Glaris nog een heksenproces geroerd,
dat alleen door jde bemoeiingen en tnsschenkorast van
verstandige lieden gesmoord werd.
Gedarende 5 eeuwen had dus in Europa die schande
lijke verbinding van den menschelijken geest voortbe
staan. Zij week alleen voor meerder licht voor meerder
wetenschap, on» niets anders nalatende dan eeu wee
moedig en bedroevend terugzicht op de afdwalingen
van ons geslacht, wanneer het moedwillig zijw verstaan
en zijne rede aan het vooroordeel opoffert.
Droevig, duizendmaal droeviger dan eenig woord het
zou kannen zeggen, is die les der geschiedenis, maar
voor onze tijden mag zij toclj niet vruchteloos verloren
gaan.
"Wij kunnen wel is waar nu zonder eenig gevaar,
zonder eenigen moed lachen om de dwaasheid onzer
voorgangers, wceneu om de tranen, die zij deden storten.
Wij hebben niet meer noodig een proces tegen de hek
senprocessen te voeren, omdat die zaak gevonnisd en
veroordeeld is. Maar nog op vele andore punten heerscht
er bijgeloof en vooroordeel, genegenhein om eerder op
lossing en hulp te verwachten van bovennatuurlijke
tusschenkomst, dan van gezonde rede en wetenschap.
Welnu, laat ons deze geschiedenisleeren, hoe gcvaa.r-
lijk het voor den mcnsch is, afstand te doen van liet
gebruik zijner rede en zich te laten verblinden door
leerstelsels, waarvan hij alles gelooft zonder er iets van
te begrijpen laat ons deze geschiedenis leeren, dat de
rede en de wetenschap niet alleen dienstig zijn om de
natuur te kennen, om op betamelijke wijze te kunnen
redeneeren over wat ons omringt, maar dat zij ook
dienen, om tegen de schrounelijkite onheilen, aange
kweekt door domheiden bijgeloof, te beschermen niet
alleen om ons leven stoffelijk en zedelijk te verbeten n,
maar ook om het veilig te maken.
De wetenschap, de verlichting heeft sedert honderd
jaren vele diensten aan het nienschdom bewezen, veel
aanspraak heeft zij oji onzen eerbied, op onze liefde,
maar stellig heeft zij weinig zoo groote diensten ons
bewezen, ais ons te verlossen van de schande der hek
senprocessen. Gezonde rede en ouderwijs hebben beter
den duivel verjaagd dan heksenhamers en heksenmees
ters.
De strijd tegen bijgeloof en vooroordeel is echter nog
niet geëindigd wel verliezen deze beide vijanden van
het licht meer en meer grond, maar uitgeroeid zijn zij
